← 52 Tâm Sở

	Xúc	→ Thọ

Xúc (phassa) Xúc (phassa) có tướng trạng chạm cảnh (phusanalakkhaṇaṃ), có nhiệm vụ là tác động (saṅghaṭṭanaraso), có biểu hiện là tập họp căn, cảnh và thức (sannipātapaccupaṭṭhāno) có nhân gần là đối tượng đi vào phạm vi (āpāthagatavisayapadaṭṭhāno). Xúc là sự chạm mặt của tâm với cảnh. Tất cả tâm đều chạm mặt với cảnh. (bắt nguồn từ căn phus + a: Xúc chạm) Xúc (phassa) cung cấp hay trang bị sự xúc chạm giữa cảnh, vật (sắc thanh triệt) và tâm. Ví dụ, sự xúc chạm giữa cảnh sắc, sắc nhãn thanh triệt và nhãn thức (cakkhuviññāṇa) được thực hiện bởi phassa. Nếu không có phassa, sẽ không có ý thức; cho nên không có sự biết. Phasso ti cakkhusamphasso sotasamphasso ghānasamphasso jivhāsamphasso kāyasamphasso manosamphasso adhivacanasamphasso paṭighasamphasso sukhavedanīyo samphasso dukkhavedanīyo samphasso adukkhamasukhavedanīyo samphasso kusalo phasso akusalo phasso avyākato phasso kāmāvacaro phasso rūpāvacaro phasso arūpāvacaro phasso suññato phasso animitto phasso appaṇihito phasso lokiyo phasso lokuttaro phasso atīto phasso anāgato phasso paccuppanno phasso, yo evarūpo phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ, ayaṃ vuccati phasso. Katamo tasmiṃ samaye phasso hoti? Yo tasmiṃ samaye phasso phusanā samphusanā samphusitattaṃ - ayaṃ tasmiṃ samaye phasso hoti. Xúc trong khi có ra sao? Khi nào có sự đụng chạm, cách chạm nhau, hành vi đụng chạm, thái độ xúc chạm. Khi nào như thế. Đây gọi là xúc có trong khi ấy. Có Pāḷi chú giải như vầy: Ārammaṇaṃ phusatīti = phasso: (Tâm) chạm cảnh gọi là xúc. Có 4 ý nghĩa của xúc: Trạng thái là chạm (cảnh) ( phusanalakkhaṇo ). Phận sự là tiếp xúc vật ( saṅghaṭṭanaraso ). Thành tựu là hội họp tâm, cảnh và vật ( sannipātapaccupaṭṭhāno ). Nhân cận là có cảnh hiện đến ( āpātagatavisayapadaṭṭhāno ).

← Liệt kê 52 Tâm Sở

→ Thọ

Nguồn: VÔ TỶ PHÁP TẬP YẾU
Biên soạn: Thera Santakicco – Trưởng lão Tịnh Sự

giacnguyen.com