| Hôn trầm ← | Thùy miên | → Hoài nghi |
|---|
 Thùy miên (middha) Thuỵ miên (middha) là sự buồn ngủ, sự mơ màng của tâm. Tâm sở thuỵ miên có tướng trạng là không thích ứng hoạt động (akammaññatālakkhanaṃ), có nhiệm vụ là hạn chế lộ tâm (onahanarasaṃ), có biểu hiện là trạng thái bạc nhược (līnatāpaccupaṭṭhānaṃ), nhân gần là không khéo tác ý (ayonisomanasikārapadaṭṭhānaṃ). (trích Triết Học A Tỳ Đàm) Thùy Miên (middha): Là trạng thái buồn ngủ. Được cho là trạng thái thụ động của tâm sở (không kể tâm ở đây). Cả hai tâm sở Hôn Thụy đều đối lập với tâm sở Cần. (trích Vô Tỷ Pháp Tập Yếu - TL Tịnh Sự - tb.2019) Thụy Miên (middha): (bắt nguồn từ căn middh) Thùy miên là sự không khéo hòa trộn của danh thân (cetasika - tâm sở), cách không thích hợp với công việc của danh thân, trạng thái bệnh hoạn, không lành mạnh của danh pháp câu sanh. Khi một chúng sanh cảm thấy thiếu hoạt động hay trí tuệ chậm chạp, chúng sanh ấy bị tác động bởi thùy miên (middha). Đó là sự bệnh hoạn của những tâm sở (cetasika). Tattha katamaṃ middhaṃ? Yā kāyassa akallatā akammaññatā onāho pariyonāho antosamorodho middhaṃ soppaṃ pacalāyikā supanā supitattaṃ, idaṃ vuccati middhaṃ. Iti idañca thīnaṃ, idañca middhaṃ, idaṃ vuccati thīnamiddhanīvaraṇaṃ. Thùy miên trong khi có ra sao? Sự không khéo hòa trộn của danh thân, cách không thích hợp với công việc của danh thân, sự chụp đậy, sự bao trùm, sự che lấp phần trong, sự dã dượi bần thần, thái độ dã dượi bần thần, cách dã dượi bần thần, sự buồn ngủ, cách ngáp ngủ, trạng thái ngáp ngủ, sự ngủ gục, cách ngủ gục, trạng thái ngủ gục. Những trạng thái như thế gọi là thùy miên. Bốn ý nghĩa (aṭṭha) của sở hữu thùy miên: - Trạng thái là không thích hợp với công chuyện (akammaññatālakkhaṇaṃ) - Phận sự là hạn chế tâm lộ lần lần (onahanarasaṃ). - Thành tựu là cách buồn ngủ (pacadāyikapaccupaṭṭhānaṃ). - Nhân cận là tác ý không khéo (ayonisomanasikārapadaṭṭhānaṃ). Cả hai pháp hôn trầm (thīna) và thùy miên (middha) gọi chung là hôn-phần. Cả hai pháp hôn trầm và thùy miên là những pháp đối nghịch với cần (viriya). Nơi nào có hôn trầm và thùy miên, thì nơi ấy không có cần.
|
| Hôn trầm ← | ← Liệt kê 52 Tâm Sở | → Hoài nghi |
Nguồn: VÔ TỶ PHÁP TẬP YẾU
Biên soạn: Thera Santakicco – Trưởng lão Tịnh Sự