giacnguyen.com

← 52 Tâm Sở

Vô sân ← Trung hoà → Tĩnh thân-tâm



Trung hoà (tatramajjhattatā)

Trung hoà (tatramajjhattatā) là tính chất điều hoà các pháp đồng sanh ở mức độ vừa phải, không thái quá. Tâm sở trung hoà có tướng trạng là đem lại thăng bằng cho tâm và tâm sở (cittacetasikānaṃ samavāhitalakkhaṇā), có nhiệm vụ là ngăn chận sự thái quá kém hoặc hơn (ūnādhikatānivāraṇarasā) có biểu hiện là tình trạng trung bình (majjhattabhāvapaccupaṭṭhānā), nhân gần là các pháp tương ưng (sampayuttadhammapadaṭṭhānā).

(trích Triết Học A Tỳ Đàm)

Xả (tatramajjhattatā) là sự thanh thản không thương ghét của một người đã tu tập ba Phạm Trú trên. Trở ngại trực tiếp của Xả là Tham ái (rāga) và Sân, trở ngại gián tiếp là sự Lãnh Đạm Vô Trí (aññāṇupekkhā).

(trích Vô Tỷ Pháp Tập Yếu - TL Tịnh Sự - tb.2019)

Upekkhā (xả) (Upai = công bằng, không thiên vị, vô tư, thích đáng + căn ikkhi) hay trung bình (tatramajjhattatā - majjhattatā = sự quân bình) là đối với tất cả chúng sanh một cách vô tư, công bằng, không thiên vị, dù thương hay ghét. Xả là trạng thái quân bình của tâm. Kẻ thù trực tiếp là tham luyến (rāga) và kẻ thù gián tiếp là không thông minh, không hiểu biết, sự lãnh đạm, thờ ơ. Trạng thái chính của pháp này là thái độ công bằng, vô tư.
 


 

Vô sân ← ← Liệt kê 52 Tâm Sở → Tĩnh thân-tâm

Nguồn: VÔ TỶ PHÁP TẬP YẾU
Biên soạn: Thera Santakicco – Trưởng lão Tịnh Sự

giacnguyen.com